Giáo án bài Các thành phần chính của câu – Giáo án Ngữ văn lớp 6

Hoạt động 1: hình thành khái niệm mới

– Gv viết VD lên bảng phụ

– Em hãy xác định các thành phần trong câu văn?

– HS lên bảng xác định thành phần câu

– Thử lược bỏ từng thành phần và rút ra nhận xét?

+ Những thành phần nào bắt buộc phải có mặt trong câu để câu có cấu tạo hoàn chỉnh và diễn đạt một ý trọn vẹn?

+ Những thành phần nào không bắt buộc phải có mặt trong câu?

– Vậy hai thành phần chính của câu là gì?

GV: Vậy hai thành phần CN và VN không thể lược bỏ trong câu gọi là thành phần chính của câu.

– HS rút ra kết luận

– HS đọc ghi nhớ

I. Phân biệt thành phần chính với thành phần phụ:

1. Bài tập:Sgk. Tr. 92

Chẳng bao lâu, tôi // đã trở thành một

      TN   CN   VN

chàng dế thanh niên cường tráng.

      (Tô Hoài)

2. Kết luận:

– Không thể bỏ CN và VN vì cấu tạo của câu sẽ không hoàn chỉnh, khi tách khỏi hoàn cảnh giao tiếp câu sẽ trở nên khó hiểu.

– Có thể bỏ TN mà ý nghĩa cơ bản của câu không thay đổi (thành phần phụ).

* Ghi nhớ: SGK – Tr 92

Hoạt động 2: Hướng dẫn học sinh tìm hiểu

– GV treo bảng phụ đã viết VD

– Gọi HS đọc VD

– Xác định các thành phần chính của câu?

– Từ nào làm VN chính? Từ đó thuộc từ loại nào?

– Mỗi câu có thể có mấy VN?

VN thường trả lời cho câu hỏi nào?

Em hãy đặt một câu hỏi để tìm VN trong các VD trên?

– Gọi HS đọc ghi nhớ

– GV chốt lại ý chính

II. Vi Ngữ:

1. Bài tập: SGK – Tr 92+ 93

a. Một buổi chiều, tôi // ra đứng cửa

   TN   CN   VN1

hang như mọi khi, xem hoàng hôn xuống.

      VN2 (Tô Hoài)

b. Chợ Năm Căn// nằm sát bên bờ sông, ồn

   CN   VN1   VN2 ào, đông vui, tấp nập. (Đoàn Giỏi)

   VN3   VN4

c. Cây tre// là người bạn thân của nông dân

   CN   VN

Tre, nứa, trúc, mai, vầu// giúp người …

   CN         VN (Thép Mới)

2. Kết luận:

a. VN: đứng, xem (ĐT)

b. VN: Nằm (ĐT); ồn ào, đông vui, tấp nập (TT).

c. VN: (là) người bạn (DT kết hợp với từ là)

VN: Giúp (ĐT)

– Mỗi câu có thể có một hoặc nhiều VN.

– VN có thể là ĐT, TT, cụm ĐT, cụm TT, DT hoặc cụm DT.

– Trả lời câu hỏi: Làm gì? làm sao? như thế nào?

* Ghi nhớ: SGK – Tr93

III. Chủ Ngữ:

1. Bài tập: (Các VD ở mục II)

2. Kết luận:

– Quan hệ giữa CN và VN:

Nêu tên sự vật, hiện tượng có hành động, trạng thái, đặc điểm nêu ở VN.

– CN thường trả lời cho câu hỏi: Ai? Con gì? cái gì?

– Phân tích cấu tạo của CN:

+ Tôi: đại từ làm CN

+ Chợ Năm Căn: Cụm DT làm CN

+ Tre, nứa, trúc, mai, vầu: các DT làm CN

+ Cây tre: Cụm DT làm CN

*. Ghi nhớ: SGk – Tr 93

* Bài tập nhanh: Nhận xét cấu tạo của CN trong các câu sau:

a. Thi đua là yêu nước.

b. Đẹp là điều ai cũng muốn.

– CN: Thi đua… là động từ

– CN: Đẹp… Là tính từ.

Hoạt động 4: Luyện tập:

– GV treo bảng phụ đã viết sẵn bài tập

– HS đọc

– 3 HS lên bảng, mỗi em làm một câu, cả lớp làm vào giấy nháp

– Gv tổ chức cho HS đặt câu

– Giữa các tổ thi đặt câu nhanh theo yêu cầu

– HS xác định CN một trong các câu mà tổ khác vừa đặt

IV. Luyện tập:

Bài 1: xác định CN, VN và phân tích:

a. – CN: tôi (đại từ)

– VN: đã trở thành (Cụm ĐT)

b. – CN: Đôi càng tôi (Cụm ĐT)

– VN: mẫm bóng (TT)

c.- CN: Những cái vuốt ở chân, ở khoeo (Cụm DT)

VN: Cứ cứng dần(VN1), và nhọn hoắt (VN2) (Cụm TT)

d.- CN: tôi (Đại từ)

– VN: Co cẳng lên (VN1), đạp phanh phách (VN2) (Cụm ĐT)

e. – CN: những ngọn cỏ (Cụm DT)

– VN: Gãy rạp (Cụm ĐT)

Bài tập 2: Đặt câu theo yêu cầu

a. VN trả lời câu hỏi: Làm gì?

– Bạn Lan viết thư chúc Tết các chú bộ đội ở đảo Trường Sa.

b. Vn trả lời câu hỏi: Như thế nào?

– Bạn Xuân luôn chan hoà với bạn bè trong lớp.

c. VN trả lời câu hỏi: Là gì?

– Dế Mèn là chàng đê sớm có lòng tự trọng.

Bài 3: xác định CN cho 3 câu trên

a. Bạn Lan

b. Bạn Xuân

c. Dế Mèn