Sự tích hồ Gươm – Thể loại, Tóm tắt, Giá trị, Dàn ý phân tích tác phẩm

Bài giảng: Sự tích Hồ Gươm

Xem thêm: Thể loại Truyền thuyết ?

1. Tóm tắt

Thời giặc Minh đô hộ, Lê Lợi dựng cờ tụ nghĩa tại Lam Sơn được Đức Long Quân cho mượn thanh gươm thần giết giặc. Người đánh cá Lê Thận ba lần kéo lưới đều được một lưỡi gươm. Ít lâu sau, Lê Lợi bị giặc đuổi, chạy vào rừng thấy cây gươm nạm ngọc, tra vào lưỡi gươm nhà Lê Thận thì vừa như in, mới biết đó là gươm thần. Nhờ có gươm thần, nghĩa quân đánh thắng quân xâm lược. Một năm sau, Lê Lợi đi thuyền chơi hồ Tả Vọng, Long Quân sai Rùa Vàng lên đòi gươm thần. Từ đó hồ Tả Vọng đổi tên thành hồ Hoàn Kiếm.

2. Bố cục (2 phần)

– Phần 1 (từ đầu đến “một tên giặc nào trên đất nước”): Lạc Long Quân cho Lê Lợi và nghĩa quân mượn gươm thần để đánh giặc

– Phần 2 (còn lại): Lê Lợi trả gươm

3. Giá trị nội dung

Truyện “Sự tích Hồ Gươm” ca ngợi tính chất chính nghĩa, tính chất nhân dân và chiến thắng vẻ vang của cuộc khởi nghĩa Lam Sơn chống giặc Minh xâm lược do Lê Lợi lãnh đạo ở đầu thế kỉ XV. Truyện cũng nhằm giải thích tên gọi hồ Hoàn Kiếm, đồng thời thể hiện khát vọng hòa bình dân tộc

4. Giá trị nghệ thuật

Sử dụng nhiều chi tiết tưởng tượng, kì ảo, giàu ý nghĩa

I. Mở bài

– Giới thiệu về thể loại truyền thuyết (khái niệm truyền thuyết, khái quát đặc trưng thể loại truyền thuyết…)

– Giới thiệu về truyền thuyết “Sự tích Hồ Gươm” (tóm tắt văn bản, khái quát giá trị nội dung và giá trị nghệ thuật…)

II. Thân bài

1. Lạc Long Quân cho Lê Lợi và nghĩa quân mượn gươm thần để đánh giặc

– Hoàn cảnh:

   + Giặc Minh đô hộ nước ta, làm nhiều điều bạo ngược, coi dân ta như cỏ rác

   + Nghĩa quân Lam Sơn thế lực còn yếu nên nhiều lần bị thua

→ Đức Long Quân quyết định cho nghĩa quân mượn gươm thần

– Đức Long Quân cho nghĩa quân mượn gươm:

   + Lê Lợi: chủ tướng, nhặt được chuôi gươm ở trên ngọn cây đa trong một khu rừng

   + Lê Thận: người dân đánh cá, nhặt được lưỡi gươm

→ Trên lưỡi gươm có hai chữ “Thuận Thiên” nghĩa là theo ý Trời, qua đó khẳng đinh tính chất chính nghĩa của nghĩa quân Lam Sơn. Đồng thời, việc Lê Lợi nhặt được chuôi gươm và Lê Thận nhặt được lưỡi gươm cho chúng ta thấy đây là cuộc khởi nghĩa mang tính chất toàn dân

– Kết quả:

   + Nhuệ khí của nghĩa quân ngày một tăng

   + Họ xông xáo đi tìm giặc chứ không phải trốn tránh như trước

   + Gươm thần mở đường cho họ đánh tràn ra mãi, đến lúc không còn bóng giặc nào trên đất nước nữa

2. Lê Lợi trả gươm

– Thời gian: một năm sau khi đuổi giặc Minh

– Địa điểm: hồ Tả Vọng

– Nhân vật đòi gươm: Rùa Vàng – sứ giả của Đức Long Quân

– Hoàn cảnh đất nước:

   + Đất nước ta đã đánh tan giặc Minh xâm lược

   + Chủ tướng Lê Lợi lên ngôi vua

→ Ca ngợi tính chất toàn dân, chính nghĩa của cuộc khởi nghĩa. Đồng thời, lí giải tên gọi hồ Hoàn Kiếm hay Hồ Gươm hiện nay

III. Kết bài

Khái quát giá trị nội dung và giá trị nghệ thuật của văn bản

   + Nội dung: ca ngợi tính chất chính nghĩa, tính chất nhân dân và chiến thắng vẻ vang của cuộc khởi nghĩa Lam Sơn chống giặc Minh xâm lược do Lê Lợi lãnh đạo ở đầu thế kỉ XV và giải thích tên gọi hồ Hoàn Kiếm, đồng thời thể hiện khát vọng hòa bình dân tộc

   + Nghệ thuật: sử dụng chi tiết tưởng tượng kì ảo…