Cách làm một bài văn nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ

Thế nào là bài văn nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ được HSG sưu tầm và đăng tải. Mời các bạn tham khảo, chuẩn bị tốt cho bài giảng sắp tới. Mời các bạn tải về tham khảo

Nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ là trình bày nhận xét, đánh giá của mình về giá trị nội dung và nghệ thuật của đoạn thơ, bài thơ ấy.

Đặc điểm của dạng nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ

Đề bài của bài văn nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ thường có những đặc điểm sau:

– Dạng bài phân tích toàn bộ bài thơ:

Người ra đề thường lựa chọn những vấn đề hoặc khía cạnh nổi bật của bài thơ.

Ví dụ: Phân tích hình ảnh người lính trong tác phẩm “Bài thơ về tiểu đội xe không kính” của nhà thơ Phạm Tiến Duật.

– Dạng bài phân tích một đoạn thơ:

Người ra đề thường chọn đoạn thơ đặc sắc về giá trị nội dung và giá trị nghệ thuật nổi bật của bài thơ.

Ví dụ: Em hãy viết đoạn văn nêu cảm nhận của mình về khổ thơ cuối cùng trong bài thơ “Mùa xuân nho nhỏ” để làm rõ tình cảm của tác giả đối với quê hương, đất nước.

– Dạng bài phân tích một hình ảnh trong đoạn thơ, bài thơ:

Hình ảnh được lựa chọn phải giàu ý nghĩa biểu tượng và giá trị nội dung.

Ví dụ: Ba câu kết trong bài thơ “Đồng chí” của nhà thơ Chính Hữu với hình ảnh “Đầu súng trăng treo” là bức tranh đẹp về tình đồng chí, là biểu tượng đẹp đẽ về cuộc đời người chiến sĩ. Em hãy viết một đoạn văn ngắn khoảng 12 câu phân tích hình ảnh đặc sắc đó.

– Dạng bài so sánh giữa hai đoạn thơ, bài thơ.

Hai ngữ liệu được lựa chọn sẽ có nét tương đồng, gần gũi.

Ví dụ: Trong bài thơ “Mùa xuân nho nhỏ”, Thanh Hải có viết:

“Ta làm con chim hót

Ta làm một nhành hoa

Ta nhập trong hòa ca

Một nốt trầm xao xuyến”

Có những điểm gặp gỡ trong tư tưởng với nhà thơ Tố Hữu trong bài thơ “Một khúc ca xuân”:

“Nếu là con chim, chiếc lá

Thì con chim phải hót, chiếc lá phải xanh

Lẽ nào có vay mà không có trả

Sống là cho đâu chỉ nhận riêng mình”

Em hãy so sánh hai khổ thơ trên để thấy được những điểm gặp gỡ của hai nhà thơ.

Dàn ý của bài văn nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ

Mở bài

– Giới thiệu ngắn gọn về những nét chính về tác giả, tác phẩm.

– Giới thiệu những vấn đề nghị luận và trích dẫn.

Thân bài

– Giới thiệu hoàn cảnh sáng tác, vị trí đoạn thơ, bài thơ,…

– Phân tích cụ thể khổ thơ, đoạn thơ

+ Phân tích theo bố cục của bài hoặc từng câu (bổ ngang)

+ Phân tích theo hình tượng hoặc nội dung xuyên suốt bài thơ (bổ dọc).

– Nêu đặc sắc nghệ thuật của đoạn thơ, bài thơ: những hình ảnh giàu ý nghĩa, biểu tượng, cấu tứ, nhịp điệu.

Kết bài

Đánh giá khái quát và khẳng định giá trị riêng, đặc sắc của bài thơ, đoạn thơ nghị luận.

Nghị luận về một đoạn thơ bài thơ

Mục đích của bài học là giúp học sinh nắm vững cách làm bài nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ.

A. HƯỚNG DẨN TÌM HIỂU BÀI

I. Đề bài nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ

Đề 1: Phân tích các tầng nghĩa trong đoạn thơ sau:

Nào đâu những đêm vàng bên bờ suối

Ta say mồi đứng uống ánh trăng tan?

Đâu những ngày mưa chuyên bốn phương ngàn

Ta lặng ngắm giang sơn ta đổi mới?

Đâu những cảnh bình minh cây xanh nắng gội,

Tiếng chim ca giấc ngủ ta tưng bừng?

Đâu những chiều lênh láng máu sau rừng

Ta đợi chết mảnh mặt trời, gay gắt,

Để ta chiếm lấy riêng phần bí mật?

Than ôi! Thời oanh liệt nay còn đâu?

(Thế Lữ, Nhớ rừng)

Đề 2: Cảm nhận và sụy nghĩ của em về đoạn kết trong bài thơ Đồng chí của Chính Hữu:

Đêm nay rừng hoang sương muối

Đứng cạnh bên nhau chờ giặc tới

Đầu súng trăng treo.

Đề 3: Cảm nhận của em về tâm trạng của Tản Đà qua bài thơ Muốn làm thằng Cuội.

Đề 4: Phân tích khổ thơ đầu trong bài Sang thu của Hữu Thỉnh.

Đề 5: Những đặc sắc trong bài thơ Viếng lăng Bác của Viễn Phương.

1. Các đề bài trên có cấu tạo gồm hai phần:

2. Các từ trong đề bài như phân tích, cảm nhận và suy nghĩ (hoặc có khi không có câu lệnh) biểu thị yêu cầu đối với bài làm là:

II. Cách làm bài nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ

1. Các bước làm bài nghị luận về một đoan thơ, bài thơ

Bài văn nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ cần đáp ứng các yêu cầu của một bài văn nghị luận nói chung. Các bước làm bài văn nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ tương tự như các bài văn nghị luận khác gần phần tìm hiểu đề và tìm ý, lập dàn ý, viết bài và sửa chữa sau khi viết.

Bài nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ cần nêu lên được các nhận xét, đánh giá và sự cảm thụ riêng của người viết. Những nhận xét, đánh giá ấy phải gắn với sự phân tích, bình giá ngôn, từ, hình ảnh, giọng điệu, nội dung cảm xúc,… của tác phẩm.

Dàn bài chung của bài nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ gồm ba phần:

2. Cách tổ chức, triển khai luận điểm

a. Văn bản Quê hương trong tình thương, nỗi nhớ có bố cục gồm ba phần:

Ở phần Thân bài, người viết đã trình bày những nhận xét sau về tình yêu quê hương trong bài thơ Quê hương.

Để làm rõ ý kiến của mình, người viết đi vào phân tích các hình ảnh tiêu biểu:

Những ý kiến trên của người viết được dẫn dắt, khẳng định bằng sự phân tích, đánh giá các hình ảnh thơ đặc sắc của bài thơ Quê hương. Đồng thời, người viết cũng đưa ra những cảm thụ riêng của mình để khẳng định ý kiến nêu ra ở phần Mỏ bài và Kết luận.

b. Quê hương trong tình thương, nỗi nhớ là một văn bản hấp dẫn và giàu sức thuyết phục. Hấp dẫn bởi người viết đã biết chọn những hình ảnh tiêu biểu, đặc sắc của bài thơ; có những cảm thụ, đánh giá riêng; lời văn mượt mà, thể hiện cảm xúc của người viết. Đây cũng là bài văn nghị luận giàu sức thuyết phục bởi ý kiến người viết nêu ra là xác đáng.

Qua bài nghị luận văn học này, có thể rút ra những bài học về cách làm một bài văn nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ. Cụ thể:

B. HƯỚNG DẪN LUYỆN TẬP

Đề bài: Phân tích khổ thơ đầu bài Sang thu của Hữu Thỉnh:

Bỗng nhận ra hương ổi

Phả vào trong gió se

Sương chùng chình qua ngõ

Hình như thu đã về.

Đoạn thơ này nói lên cảm nhận về mùa thu của Hữu Thỉnh được bắt đầu với mùi hương ổi và làn gió heo may se lạnh của mùa thu. Đây là đặc trưng của mùa thu xứ Bắc: gió đổi sang hơi se lạnh, hanh hao và ổi bắt đầu chín, nhưng thu chưa sang hẳn, mới chỉ bắt đầu chớm thôi. Vì thế mà tác giả dùng rất đúng và rất khéo từ phả. Từ phả gợi một cảm giác mát mẻ, mơ hồ, chưa rõ rệt, lúc rõ lúc mất. Nó tả rất đúng làn gió đầu mùa thu, chỉ hơi chớm lạnh, hiu hiu mà không lồng lộng như gió mùa hè.

Mùa thu về, rất mơ hồ với làn gió heo may se lạnh và hương ổi chín lan toả khắp không gian. Làn sương đã giăng giăng ngoài ngõ, nhưng nhẹ nhàng, bảng lảng đến nỗi nhà thơ giật mình tự hỏi không biết thu về thật hay chưa:

Sương chùng chình qua ngõ

Hình như thu đã về.

Lập dàn ý:

Cách làm một bài văn nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ được HSG chia sẻ trên đây sẽ giúp các bạn học sinh hiểu rõ cách làm bài văn nghị luận về đoạn thơ hay một bài thơ. Đồng thời học tốt môn Ngữ văn lớp 9. Chúc các bạn học tốt

…………………………………..

Ngoài Cách làm một bài văn nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ. Mời các bạn học sinh còn có thể tham khảo các đề thi học kì 1 lớp 9, đề thi học kì 2 lớp 9 các môn Toán, Văn, Anh, Lý, Địa, Sinh mà chúng tôi đã sưu tầm và chọn lọc. Với đề Thi vào lớp 10 năm 2019 này giúp các bạn rèn luyện thêm kỹ năng giải đề và làm bài tốt hơn. Chúc các bạn ôn thi tốt